ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ‘ਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾ ਦੀ ਕਾਰਗਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਸਫਲ ਆਯੋਜਨ ਸੁੰਦਰਨਗਰ (ਮੰਡੀ), 25 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਅਜ ਦੀ ਆਵਾਜ਼
Himachal Desk: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਿਸਾਨੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਧਿਕਾਰਣ (ਆਤਮਾ) ਮੰਡੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾ ਦੀ ਮੰਡਲ ਸਤਰ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਅੱਜ ਸਫਲ ਸਮਾਪਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ, ਕੁੱਲੂ, ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਲਾਹੌਲ-ਸਪਤੀ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਇਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੰਡਲ ਸਤਰ ‘ਤੇ ਦੂਜੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗੜਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੇਮਿਸ ਨੇਗੀ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਆਮਦਨੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾਗਤ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।ਹੇਮਿਸ ਨੇਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ (MSP) ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗੇਹੂੰ, ਮੱਕੀ, ਜੌ ਅਤੇ ਹਲਦੀ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ MSP ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਾਨ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਅਪਣਾਉਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੇਚਣ ਦੇ ਯਤਨ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹਨ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਫਾਰਮਰ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਲਿੰਕੇਜ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਫਲਿਪਕਾਰਟ ‘ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਐਸਪੀਆਈਯੂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਸੈਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਭੇਜੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਮਾਰਕੀਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਮੁੱਲ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਖਿਆਨ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਜਿਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ, ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਪੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਜਰੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਪਸ਼ੁਪਾਲਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਉਪ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਮਨਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੇਸੀ ਗਾਂਁ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਅਧਾਰ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਆਤਮਾ ਵੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਡਾ. ਨੇਹਾ ਚੌਹਾਨ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਕਿਸਾਨੀ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਾਭਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਏਪੀਐਮਸੀ ਮੰਡੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਭੂਪਿੰਦਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ‘ਹਿਮ ਭੋਗ’ ਬਰਾਂਡ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਮੁੱਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਐਸਪੀਆਈਯੂ ਦੇ ਉਪ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਮੋਹਿੰਦਰ ਭਵਾਨੀ ਨੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਪ੍ਰਾਯੋਜਿਤ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਕਾਰਗਰ ਅਮਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਬਣੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਕੁੱਲੂ, ਮੰਡੀ ਅਤੇ ਲਾਹੌਲ-ਸਪਤੀ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰाकृतिक ਖੇਤੀ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਹੋਏ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਵ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਰਵਰਤਾ ਵਧੀ ਹੈ, ਰਸਾਇਣਕ ਖਰਚ ਘੱਟ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਆਇਆ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ-ਮਿਤ੍ਰ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਹੈ।
ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਨ ਮੌਜੂਦ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾ. ਅਤੁਲ ਡੋਗਰਾ, ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਨੇਕ ਰਾਮ ਸ਼ਰਮਾ, ਡਾ. ਮੋਹਿੰਦਰ ਭਵਾਨੀ (ਉਪ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਐਸਪੀਆਈਯੂ), ਡਾ. ਮਨਦੀਪ ਕੁਮਾਰ (ਉਪ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਪਸ਼ੁਪਾਲਨ ਵਿਭਾਗ), ਭੂਪਿੰਦਰ ਠਾਕੁਰ (ਸਕੱਤਰ, ਏਪੀਐਮਸੀ ਮੰਡੀ), ਹੇਮ ਰਾਜ (ਕੰਸਲਟੈਂਟ, ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ) ਅਤੇ ਰਾਮਚੰਦਰ ਚੌਧਰੀ (ਉਪ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਿਸਾਨੀ, ਮੰਡੀ) ਸਹਿਤ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
 ਮੰਡੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾ ਦੀ ਮੰਡਲ ਸਤਰ ਦੀ){kind=link}