26 ਅਕਤੂਬਰ, 2025
Himachal Desk: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਤਰੱਕੀ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮੇਲਿਆਂ, ਸਾਂਝੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਡ੍ਰਾਈਵਾਂ ਅਤੇ ਕੈਂਪਸ ਭਰਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ 12,378 ਯੁਵਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 14,421 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ 1,203 ਅਧਿਆਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਮੈਸਿਵ ਓਪਨ ਔਨਲਾਈਨ ਕੋਰਸੇਜ਼ (MOOCs) ਅਤੇ ਸਟੱਡੀ ਵੈੱਬ ਆਫ ਐਕਟਿਵ ਲਰਨਿੰਗ ਫਾਰ ਯੰਗ ਐਸਪਾਇਰਿੰਗ ਮਾਈਂਡਸ (SWAYAM) ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਰਾਹੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਲਰਨਿੰਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਠਾਕੁਰ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੁਖੂ ਦੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਨੇਤ੍ਰਿਤਵ ਹੇਠ ਇਹ ਖੇਤਰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਹਿਯੋਗ, ਨਵੋਨਮਾਣ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਕੁਸ਼ਲ ਯੁਵਕਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਏ-ਆਈ ਆਧਾਰਿਤ ਅਧੁਨਿਕ ਕੋਰਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਯੁਵਕਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਭਰ ਵਿੱਚ 348 ਤਕਨੀਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਾਰਜਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਫਾਰਮੇਸੀ ਕਾਲਜ, ਪਾਲੀਟੈਕਨਿਕ ਅਤੇ ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਸੰਸਥਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਸੁਲਹ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਫਾਰਮੇਸੀ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਜੰਡੌਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਪਾਲੀਟੈਕਨਿਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਗੁਣਵੱਤਾਪੂਰਣ ਤਕਨੀਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖੋਨੁਮੁੱਖੀ ਕੋਰਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਡੇਟਾ ਸਾਇੰਸ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵ੍ਹੀਕਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ M.Tech, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ ਥਿੰਗਸ, ਮੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਸਮੇਤ 19 ਆਧੁਨਿਕ ਵਪਾਰਕ ਟਰੇਡਜ਼।
ਰਾਜ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। JLN ਰਾਜਕੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਸੁੰਦਰਨਗਰ ਦੇ ਚਾਰ ਬੈਚਲਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣਨ ਬੋਰਡ ਨੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੈੱਲ਼ਣਿਕ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਨਿਗਮ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ 11 ਸਰਕਾਰੀ ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰੋਨ ਸਰਵਿਸ ਤਕਨੀਸ਼ੀਅਨ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 128 ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਯੁਵਕਾਂ ਲਈ ਡਰੋਨ ਇਕੋ ਸਿਸਟਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਦਯੋਗ-ਸੰਸਥਾਨ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ 170 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਝੌਤਾ ਗਿਆਪਨਾਂ ‘ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। NATS ਅਤੇ NAPS ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਦਯੋਗਿਕ ਟੂਰ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਨੁਭਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਅਧੋਸੰਰਚਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਏ.ਡੀ.ਬੀ ਵੱਲੋਂ ਵਿਤਤਿਤ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ 80.98 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ 50 ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ, ਇੱਕ ਪਾਲੀਟੈਕਨਿਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਅੱਪਗਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 5,880 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਵਿਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, ਕੰਪਿਊਟਰ, ਬਿਜਲੀ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਨਵਰਟਰ, ਆਨ-ਗ੍ਰਿਡ ਸੋਲਰ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ ਸੌਰ ਸਟਰੀਟ ਲਾਈਟ ਸਮੇਤ ਸੂਝਵਾਨ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਕਈ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਸਾਂਸਥਿਕ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤਰ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ 36 ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਨੂੰ 1.20 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵਿਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, 10 ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਦੀਆਂ ਆਈ.ਟੀ ਅਤੇ ਕੋਪਾ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਨੂੰ 120 ਆਧੁਨਿਕ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 37 ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਵਿੱਚ 1.66 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ 10 ਕੇਵੀਏ ਇਨਵਰਟਰ, 36.75 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ 25 ਕਿੱਲੋਵਾਟ ਆਨ-ਗ੍ਰਿਡ ਸੋਲਰ ਪਲਾਂਟ ਅਤੇ 16 ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ ਵਿੱਚ 100 ਸੌਰ ਲਾਈਟਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ-ਕੁਸ਼ਲ ਅਤੇ ਹਰਿਤ ਸਿੱਖਣ ਸੰਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
ਤਕਨੀਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੱਜੋਂ ਰਾਜ ਦੇ ਯੁਵਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕੌਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਕੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਨ ਹੁਣ ਕੌਸ਼ਲ ਸਿਰਜਣ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਸਿਰਜਣ, ਨਵੋਨਮਾਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਵਿੱਖੋਨੁਮੁੱਖੀ ਕੋਰਸ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ, ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਰਾਜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਵ ਰੱਖੀ ਹੈ।
