ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ : ਸੁੰਦਰਨਗਰ, 18 ਮਈ 2025
· ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ‘ਚ ਲਿਖੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਹਾਣੀ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਹੋ ਰਹੀ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਮਾਈ
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਵ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ “ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਹਿਮਾਚਲ” ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਚ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ। ਕਦੇ ਇੱਕ ਸਧਾਰਣ ਗ੍ਰਿਹਣੀ ਰਹੀ ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਹੁਣ ਇੱਕ ਸਫਲ ਉਦਯਮੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਉਹ ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।
ਬਲ੍ਹ ਘਾਟੀ ਦੇ ਮੈਰਮਸੀਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੈਰੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਗ੍ਰਿਹਣੀ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ “ਸ਼ੀਤਲਾ ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹ” ਨਾਲ ਜੁੜੀ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ। ਸਰਕਾਰੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਹੀ ਉਤਪਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਸੁੰਦਰਨਗਰ ਤੋਂ ਮਲਟੀ-ਅਨਾਜ ਕਚੌਰੀ, ਸਿਡੂ, ਕੋਦਰਾ ਦੀ ਚਾਹ ਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਟਰੇਨਿੰਗ ਮਿਲੀ।
ਉਹ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਜਾਇਕਾ (ਜਾਪਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੋ-ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਏਜੰਸੀ) ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹਿਮਾਚਲ ਫਸਲ ਵਿਵਿਧਿਕਰਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੱਲਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ। ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਹੁਣ ਕੇਵੀਐਮ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਮਲਟੀ-ਅਨਾਜ ਦਾ ਆਟਾ, ਕੋਦਰਾ, ਜੌ, ਚੌਲ ਤੇ ਜਵਾਰ ਆਟਾ, ਦੇਸੀ ਚੌਲ, ਲਾਲ ਚੌਲ, ਅਲਸੀ, ਦੇਸੀ ਸੀਰਾ, ਕ੍ਰਾਫਟ ਆਈਟਮ ਆਦਿ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਰਾਹੀਂ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਹਿਰ ਮੁਕਤ ਹਨ।
ਐਸ.ਡੀ.ਐਮ. ਦਫ਼ਤਰ ਸੁੰਦਰਨਗਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਇਕਾ ਤਹਿਤ ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਰਿਟੇਲ ਆਉਟਲੈਟ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਵਿਅੰਜਨ ਲੱਡੂ, ਪੰਜੀਰੀ, ਆਚਾਰ, ਚਟਣੀ, ਸਕਵੈਸ਼, ਘਿਉ, ਸ਼ਹਦ, ਮੱਕੀ, ਰਾਗੀ ਆਟਾ ਤੇ ਹਥਕਲਾਵਾਂ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਹਿਮਾਚਲ ਭਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 15 ਹੋਰ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਿਟੇਲ ਆਉਟਲੈਟ ਰਾਹੀਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਿਤੰਬਰ 2024 ਤੋਂ ਸਮੂਹ ਨੇ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਭੋਜਨ (ਸਿਡੂ, ਚਾਹ, ਕਚੌਰੀ) ਬਣਾਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਮੰਗ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਹਰ ਸੋਮਵਾਰ ਤੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਤੇ ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ, ਰਾਜਮਾ-ਚੌਲ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਦਾਲਤ, ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਆਤਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਯੋਜਨਾ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਸਮੂਹ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰੱਖਾ ਦੇਵੀ ਨੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਿਟੇਲ ਆਉਟਲੈਟ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਕਮਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਆਉਟਲੈਟ ‘ਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਲਾਵਾ ਇਸਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਘਰੋਂ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਕੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
