15 ਫਰਵਰੀ Aj Di Awaaj
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਗਨਲਾਂ ਲਈ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ?
ਅੱਜ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਿਗਨਲ ਲਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਰੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਿਗਨਲ ਹਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀ ਚੱਲਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਸਿਗਨਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਸਨ? ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰਾਲਾ ਕਾਰਜ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੰਤਰਾਲਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਰੇਲਵੇ ਸਿਸਟਮ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ? ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੇ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਰੇਲਵੇ ਇੰਜਣ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਿਜਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰੇ ਸਿਗਨਲ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦੇ ਸਨ? ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸੇ ਪੁਰਾਣੀ ਤਕਨੀਕ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗੇ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਗਨਲ ਦੇਣ ਲਈ ਹੱਥ ਨਾਲ ਚਲਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਝੰਡੇ ਅਤੇ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਲਾਲਟੇਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਲਾਲਟੇਨ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਤੇਲ ਨਾਲ ਵਲਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁਣ ਕਿੱਥੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਗੀਆਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇੰਡੀਅਨ ਰੇਲਵੇ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਜੇ ਵੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਰੇਲਵੇ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
