ਅਬੋਹਰ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ, 24 ਜੂਨ 2025 Aj Di Awaaj
Punjab Desk :ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਡਾ. ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਚੰਦ ਗੁਰਜਰ, ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਹੀਆ ਅਤੇ ਡਾ. ਅਰਵਿੰਦ ਕੁਮਾਰ ਅਹਲਾਵਤ ਨੇ ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਬਾਰੇ ਦਿੱਤੀ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਸਬੰਧੀ ਸੇਧ ਲਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਰਹਿਣ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਅਬੋਹਰ ਵਿਚ ਸੀਫੇਟ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ ਕੀ ਹੈ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਇੱਕ ਉਪ-ਉਤਪਾਦ ਹੈ ਜੋ ਬਾਇਓਗੈਸ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਖਾਦ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਫਰਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਕੇ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਨਮੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਅਨੁਕੂਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਫਸਲਾਂ, ਉਪਜ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਬਨ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਚੌਲ (ਪੀ.ਟੀ.ਆਰ) ਫਸਲ ਲਾਉਣ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 1.25 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਣਕ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 6-8 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ, ਮੱਕੀ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 4-6 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ, ਬੇਬੀ ਕੌਰਨ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 3 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ, ਗੰਨਾ 10 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ (ਆਖਰੀ ਵਾਹੀ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 5 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 90 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 5 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ), ਸਰ੍ਹੋਂ 2-2.5 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ: ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਭਿੰਡੀ 5 ਟਨ/ਹੈਕਟੇਅਰ: ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 7-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਫਰਮੈਂਟੇਡ ਆਰਗੈਨਿਕ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਯੁਨਿਟ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਜਿੱਥੋਂ ਕਿਸਾਨ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
