22 ਦਸੰਬਰ, 2025 ਅਜ ਦੀ ਆਵਾਜ਼
Business Desk: ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 12 ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਬੈਂਕ (PSB) ਅਤੇ ਲਗਭਗ 21 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਬੈਂਕ ਕਾਰਜਰਤ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬੈਂਕ, ਸਮਾਲ ਫਾਇਨੈਂਸ ਬੈਂਕ, ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ, ਰੀਜਨਲ ਰੂਰਲ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਕੋ-ਆਪਰੇਟਿਵ ਬੈਂਕ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਅਹੰਕਾਰਪੂਰਕ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਬੈਂਕ ਕਿਹੜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਜ ਦੇ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (SBI) ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਿਆ?
ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੈਂਕ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਬੈਂਕ ‘ਦ ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ’ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1683 ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਬੈਂਕ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨ।
ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੱਕ
ਸੰਨ 1806 ਵਿੱਚ ‘ਦ ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ’ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕਾਰਨ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇਸਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ‘ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ’ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਮਦਰਾਸ ਤੋਂ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਬੈਂਕ ਤੱਕ
1843 ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਲੇਵਾਂ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1921 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਮਦਰਾਸ, ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੰਬੇ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ।
ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਜਨਮ
ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 1955 ਵਿੱਚ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (SBI) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਪਿਛਲੇ ਕਰੀਬ 70 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ SBI ਇਸੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਬੈਂਕ ਬਣ ਕੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿੱਥੇ ਸੀ ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ ਦਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ?
‘ਦ ਮਦਰਾਸ ਬੈਂਕ’ ਦਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਚੇਨਈ ਦੇ ਜਾਰਜ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਮਦਰਾਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਬੈਂਕ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਰਲੇਵਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਦੇ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
 ਅਤੇ){kind=link}