ਟੋਕੀਓ: 19 July 2025 AJ DI Awaaj
International Desk : ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਪਾਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਕਲੀ ਖੂਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਕਸੀਜਨ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ — ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ — ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੂਨ ਦਾ ਰੰਗ ਜਾਮਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਵੇਸਿਕਲ (HbVs) ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ HbVs – ਇਹ ਨਕਲੀ ਖੂਨ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?
HbVs ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨੈਨੋ-ਸਾਈਜ਼ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਭਰੇ ਹੋਏ ਕਣ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਿਪਿਡ ਝਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ 250 ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ — ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ, ਪਰ ਇੰਨੇ ਸਮਰੱਥ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਆਕਸੀਜਨ ਲਿਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਮਾਰਕਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਿਲਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ।
ਕਿਉਂ ਇਹ ਖੂਨ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਹੈ?
1. ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਖੂਨ — ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ
HbVs ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਭਨਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। A, B, AB ਜਾਂ O — ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਲੱਡ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. ਵਾਇਰਸ ਮੁਕਤ — ਕੋਈ ਲਾਗ ਨਹੀਂ
ਅਸਲੀ ਖੂਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਾਇਰਲ ਲੋਡ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (HIV, ਹੈਪੇਟਾਈਟਿਸ ਆਦਿ)। ਪਰ HbVs ਲਾਗ-ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਲੀਨ ਰਸਾਇਣਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
3. ਲੰਬੀ ਸ਼ੈਲਫ ਲਾਈਫ
ਇਸ ਨਕਲੀ ਖੂਨ ਨੂੰ ਕਮਰੇ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ‘ਤੇ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਖੂਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸਿਰਫ 42 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
4. ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ
ਦੁਰਘਟਨਾ, ਜੰਗ, ਆਫ਼ਤ ਜਾਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਖੂਨ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉੱਥੇ HbVs ਜੀਵਨ ਰਖਿਅਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
5. ਖੂਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਘਟੇਗੀ
ਇਹ ਨਕਲੀ ਖੂਨ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦਾਨੀ ਖੂਨ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਿਜੈਕਟਡ ਯੂਨਿਟ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਕਿਸ ਨੇ?
HbVs ਨੂੰ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਨਾਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਿਰੋਮੀ ਸਕਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਤਪਾਦਨ ਇੱਕ ਅੱਤ-ਸੁਧ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਨੂੰ ਲਿਪਿਡ ਝਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਣ ਅਤੇ ਸਥਿਰ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ।
ਪ੍ਰੀਖਣ ਅਤੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ
- ਚੂਹਿਆਂ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ 90% ਰਕਤ HbVs ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਨ-ਸੰਕੇਤ (ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਆਕਸੀਜਨ ਲੈਵਲ ਆਦਿ) ਸਧਾਰਣ ਰਹੇ।
- ਮਨੁੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ 2020 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। ਹੁਣ ਤੱਕ 100-400 ਮਿ.ਲੀ. ਡੋਜ਼ ਨਾਲ ਸਫਲ ਟੈਸਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ — ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਸਾਈਡ ਇਫੈਕਟ ਨਹੀਂ ਦੇਖੇ ਗਏ।
ਭਵਿੱਖ: ਕੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ?
- 2030 ਤੱਕ ਇਸਦੇ ਵਿਆਪਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਨੁਮਤੀ ਮਿਲਣ ਉੱਤੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਕੀ ਹਨ?
- ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਲਾਗਤ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉੱਚੀ ਹੈ।
- ਵਿਅਕਤਗਤ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।
- ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇ ਅਜੇ ਹੋਰ ਖੋਜਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਜੇ ਇਹ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ…?
- ਰਕਤ ਦੀ ਘਾਟ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਘੱਟ ਹੋਣਗੀਆਂ।
- ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਬਚਣਗੀਆਂ।
- ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਜਰੀ, ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ, ਫੌਜੀ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਤੀਜਾ:
ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਇਹ ਨਕਲੀ ਖੂਨ — ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਜਾਮਨੀ ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਸੋਨੇ ਵਰਗਾ — ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਉਮੀਦ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
